Jezuita o. Adam Żak SJ, od 10 lat koordynator Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży będzie nadal pełnił tę funkcję. Na trzecią kadencję powołali go biskupi podczas 395. zebrania plenarnego KEP w Lidzbarku Warmińskim.
O. Żak jest założycielem i dyrektorem Centrum Ochrony Dziecka działającego od 2014 r. przy Uniwersytecie (wcześniej Akademii) Ignatianum w Krakowie, a także współinicjatorem jedynych w Polsce trzysemestralnych studiów podyplomowych z profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży.
Jako powołany przed 10 laty koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży we współpracy z wieloma osobami świeckimi i duchownymi położył podwaliny pod powstanie systemu przyjmowania zgłoszeń od osób skrzywdzonych przez duchownych. Mobilizował biskupów diecezjalnych i wyższych przełożonych zakonnych do powoływania w podległych im jurysdykcjach delegatów ds. ochrony dzieci i młodzieży a następnie przy współpracy m.in. z Papieskim Uniwersytetem Gregoriańskim i Centrum Ochrony Dziecka (COD) dbał o ich szkolenia i kompetencje, co też czyni do dziś. Jedną z pierwszych znaczących inicjatyw COD była w czerwcu 2014 r. konferencja międzynarodowa nt. “Jak rozumieć i odpowiedzieć na wykorzystywanie seksualne małoletnich w Kościele”, podczas której, przy licznym udziale wiernych, miało miejsce nabożeństwo pokutne z udziałem nuncjusza apostolskiego i przedstawicieli Episkopatu.
Wielokrotnie wskazywał – korzystając z doświadczeń Kościołów w innych krajach – kolejne kroki do podjęcia przez Kościół w Polsce. W sytuacjach kryzysowych, jako ekspert służył radą, zabierał głos w przestrzeni publicznej i mediach, cierpliwie pracując nad zmianą mentalności. Jest m.in. konsultorem Komisji Episkopatu Polski ds. Duchowieństwa.
O. Żak ma też za sobą doświadczenie duszpasterza, który po święceniach w 1976 r. spotkał się i wciąż spotyka się z osobami wykorzystanymi seksualnie w dzieciństwie lub w okresie dorastania, przez różnych sprawców, w tym również przez duchownych.
W jednym z pierwszych wywiadów udzielonych po powołaniu go na funkcję koordynatora wspomniał też o swoim doświadczeniu “dojrzewania instytucjonalnego”. “Byłem przełożonym wyższym (czyli prowincjałem) prowincji południowej mojego zakonu w Polsce. Później przez 9 lat (2003-2012) pracowałem w Kurii Generalnej Towarzystwa Jezusowego w Rzymie, blisko Watykanu. Miałem możność śledzenia rozwoju skandalu wykorzystywania seksualnego, bo tak to trzeba nazwać, skandalu w świecie kościelnym, szerokim, nie ograniczonym tylko do jednego kraju ale w wymiarze światowym.
Widziałem z jednej strony szczerość wysiłków ale z drugiej strony, przy obserwacji tych zjawisk rosło też przekonanie, że reakcja Kościoła musi być nie tylko odpowiedzią dobrej woli, ale winna być profesjonalna i całościowa. Musi zawrzeć w sobie zarówno troskę o to, żeby takie wypadki nie zdarzały się więcej – czyli o prewencję, ale też musi być drugi filar. Pierwszym filarem jest zrozumienie ofiar, empatia, pomoc dla osób, które zostały skrzywdzone; drugim – prewencja” – podkreślił rozpoczynając pełnienie funkcji przed 10 laty.
Adam Żak SJ urodził się 18 listopada 1950 r. Bielsku Białej. Do Towarzystwa Jezusowego (jezuitów) wstąpił w 1966 r. w Starej Wsi k. Brzozowa, święcenia kapłańskie przyjął 15 czerwca 1976 r. w Neapolu z rąk kard. Corrado Ursi.
Studiował filozofię w Krakowie (1970-73), Monachium (Hochschule für Philosophie, 1977-79) i w Rzymie (1980-86); teologię w Neapolu (1973-77). W 1986 r. uzyskał doktorat z filozofii na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie (jego promotorem był prof. Carlo Huber SJ).
awo