W dniu 13 listopada w Budapeszcie Wojciech Bojanowski SJ, reprezentujący Centrum Ochrony Dziecka, uczestniczył w konferencji „Międzynarodowe doświadczenia w ochronie dzieci w Kościele” zorganizowanej przez inicjatywę Gyerekasztal Munkacsoport – „Stół dziecięcy, grupa robocza”. Celem działania tej grupy jest wprowadzenie pozytywnych zmian w zakresie ochrony dzieci w Kościele katolickim na Węgrzech poprzez promowanie dialogu między podmiotami kościelnymi a świeckimi. W konferencji brali udział również prelegenci z Francji i Niemiec. Wojciech Bojanowski zaprezentował rozwój i strukturę systemu ochrony dzieci i młodzieży w Kościele w Polsce, a także wyzwania, jakie przed nim stoją.
Przełamywanie milczenia: raporty jako narzędzie zmiany
W czasie konferencji omawiano doświadczenia Kościoła w różnych krajach, w sposób szczególny skupiając się na raportach tworzonych przez niezależne komisje w poszczególnych państwach. Konferencję rozpoczął węgierski teolog świecki István Gégény, który był jednym z inicjatorów wydarzenia. Następnie słowo wprowadzenia do zebranych skierował benedyktyński opat z Pannonhalmy, Cirill Hortobágyi OSB. Podjął między innymi temat milczenia i ciszy. Zwrócił uwagę, że istnieje dobre milczenie, które pomaga w skupieniu, autorefleksji i spotkaniu z Bogiem. Istnieje jednak także złe milczenie, które jest ciszą wobec niesprawiedliwości, grzechów, błędów i zła. To złe milczenie należy przezwyciężać.
Następnie teolog Tibor Görföl zaprezentował przegląd krajowych raportów dotyczących przestępstw wykorzystywania seksualnego dzieci popełnionych w Kościele. Podkreślił, że odkrywanie przeszłości jest niezbędne i tylko na tej podstawie możemy naprawdę przyczynić się do budowania kultury ochrony. Raporty przyczyniają się do głębszej autorefleksji i historycznej samoświadomości.
Doświadczenie Kościoła we Francji i Niemczech
Warto w tym miejscu podkreślić, że inicjatorzy konferencji w Budapeszcie liczą na to, że uda się w przyszłości zainicjować proces tworzenia niezależnej komisji badającej przestępstwa seksualne w Kościele na Węgrzech. W związku z tym zaproszono do udziału uznanych ekspertów z Francji i Niemiec, którzy brali udział w pracach komisji w tych krajach: prof. Marie-Jo Thiel – emerytowaną profesor Uniwersytetu w Strasburgu, specjalizującą się w zakresie teologii moralnej i etyki, lekarkę; a także prof. Hansa-Joachima Salize – specjalistę w zakresie epidemiologii psychiatrycznej i badań nad systemem opieki zdrowotnej.
Doświadczenia raportów francuskiego CIASE i niemieckiego MHG-Studie pokazują, jak ważne jest dogłębne przebadanie tematu wykorzystywania seksualnego dzieci przez duchownych i poznanie tego zjawiska. W obu przypadkach prace zakończyły się zaprezentowaniem szczegółowych danych oraz sformułowaniem konkretnych wniosków dla lokalnych Kościołów. Wyzwaniem jest jednak systematyczna praca nad wdrażaniem wytycznych.
System ochrony w Kościele w Polsce
Kościół w Polsce jest wciąż na etapie przygotowywania powołania komisji niezależnych ekspertów. Wojciech Bojanowski SJ opowiadał o procesie jej powstawania, podkreślając racje przemawiające za stworzeniem takiej komisji. Zaprezentował wskazania, jakie zostały wypracowane przez zespół przygotowujący zasady działania komisji, które mają zapewnić jej wiarygodność i skuteczność działania. Podzielił się z obecnymi doświadczeniem rozwoju systemu ochrony dzieci i młodzieży, funkcjonowaniem struktur i podziałem zadań. Przedstawił także dane z raportu „Wykorzystywanie seksualne osób małoletnich przez duchownych katolickich w Polsce w latach 1950-2021” oraz corocznych kwerend publikowanych w raportach rocznych systemu ochrony dzieci i młodzieży w Kościele w Polsce.