Specjaliści COD ds. ochrony dziecka spotkali się w sobotę 15 marca 2025 roku w Krakowie na Uniwersytecie Ignatianum. Wzięli udział w szkoleniu poświęconym cyberbezpieczeństwu. Wykłady na temat zagrożeń związanych z używaniem Internetu i sprawców wykorzystywania dzieci on-line prowadziła prof. Małgorzata Skórzewska-Amberg z Akademii Leona Koźmińskiego, na co dzień zajmująca się m.in. prawnokarną ochroną dzieci przed wykorzystaniem seksualnym w cyberprzestrzeni.
Wykłady poprzedziły dwie ważne uroczystości. Pierwsza to wręczenie medali osobom zasłużonym dla Uniwersytetu Ignatianum – o. dr. Adamowi Żakowi SJ i p. Ewie Kusz. Jak zauważył wręczający medale rektor UIK, prof. o. Tomasz Homa SJ, „mniej więcej dziesięć lat temu z inicjatywy o. Adama Żaka zaczęła istnieć rzeczywistość, która przyjęła kształt Centrum Ochrony Dziecka. I od początku działania tego Centrum towarzyszyła i angażowała się w te prace także p. Ewa Kusz. Po tych dziesięciu latach Kapituła Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie ds. Odznaczeń, Nagród Rektorskich etc. postanowiła przyznać medal za zasługi dla Ignatianum właśnie o. Adamowi Żakowi oraz p. Ewie Kusz w uznaniu za pracę, jaką dotychczas włożyli zarówno w rozwój Centrum, a poprzez to w podjęcie tak ważnego problemu, jak również poprzez tę instytucję także w rozwój uczelni”. Drugą uroczystością było wręczenie świadectw ukończenia studiów podyplomowych tegorocznym absolwentom trzysemestralnych studiów podyplomowych z zakresu profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży. Wcześniej, 22 lutego 2025 roku, czternaścioro studentów zdawało egzamin dyplomowy. W obu uroczystościach uczestniczyli także obecni studenci tego kierunku. Po rozdaniu medali i dyplomów rozpoczęło się szkolenie.
W szkoleniu wzięło udział 44 specjalistów z całej Polski. Tym razem mieli oni możliwość pogłębienia swojej wiedzy na temat krzywdy seksualnej dziecka w cyberprzestrzeni. Szkolenie prowadziła prof. Małgorzata Skórzewska-Amberg z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, która z wielką pasją podzieliła się ze słuchaczami swoją ogromną wiedzą na ten temat. W pierwszej części szkolenia prof. Amberg wyjaśniła podstawowe pojęcia dotyczące cyberprzestrzeni mające istotne znaczenie, także procesowe, w przypadku krzywdzenia dzieci. Zwracała uwagę na to, że dziś nie ma możliwości usunięcia z sieci umieszczonych w niej treści, a raz skrzywdzone w taki sposób dziecko będzie krzywdzone cały czas, bo to przestępstwo nigdy się nie kończy. Ta sama uwaga odnosi się także do osób dorosłych, które zostały skrzywdzone w świecie wirtualnym. Wykładowczyni zwracała także uwagę na niebezpieczeństwa związane z tzw. darknetem, nad którym nie ma żadnej kontroli, a to tam przede wszystkim działają przestępcy seksualni. Z badań wynika, że aż 85 proc. dzieci jest użytkownikami Internetu, a połowa z nich odwiedza serwisy erotyczne. Dlatego tak istotna jest edukacja dzieci i dorosłych w tym zakresie, a także działania prawne ograniczające dostęp dzieci do tego typu treści.
Prof. Amberg podkreślała także, że tak intensywne korzystanie z Internetu przez młodych ludzi skutkuje brakiem koncentracji. Coraz częściej wykładowcy akademiccy spotykają się z przypadkami, że studenci są w stanie skupić uwagę tylko tyle czasu, ile trwa film na Tik-Toku. Dlatego potrzebne są działania naprawcze. W tej kwestii warto inspirować się choćby rozwiązaniami szwedzkimi. Szwedzi rezygnują z ekranów w szkole na rzecz książek i tradycyjnych metod nauczania. Okazuje się bowiem, że dzieci ich pozbawione nie tylko lepiej się uczą, ale przede wszystkim zmniejsza się poziom agresji rówieśniczej w szkołach. Przy tej okazji wykładowczyni omówiła zagadnienie „odhamowania on-line”, które może przybrać bardzo toksyczną formę i przejawiać się m.in. wulgarnym językiem, agresją, a związane jest z dość naiwnym i błędnym przekonaniem, że w sieci jesteśmy anonimowi i nic nam za takie zachowania nie grozi. Prof. Amberg podkreśliła także konieczność ochrony dzieci w Internecie, która nie może być mylona z wolnością wypowiedzi.
Drugą część szkolenia prof. Małgorzata Skórzewska-Amberg poświęciła kwestii seksualnego wykorzystania dziecka w Internecie. Omówiła profil sprawców on-line. Zwróciła uwagę, że są oni znacznie bardziej niebezpieczni niż ci działający w świecie realnym. Dzieje się tak dlatego, że sprawcy on-line mają w zasadzie nieograniczony dostęp do dzieci (bardzo trudno oszacować skalę krzywdzenia dzieci na świecie), mogą kreować siebie w różny sposób, łatwiej im się ukryć, a przede wszystkim – przynajmniej spora część z nich – zarabia na tym ogromne pieniądze. Nie znaczy to, że pozostają bezkarni. Wykładowczyni przytoczyła przykłady pierwszych wyroków za gwałt w Internecie, a także omówiła kwestię wykorzystania seksualnego z użyciem wizerunku dziecka, np. pozorowana pornografia, deep fake, dziecko wytworzone przez AI, które nigdy nie istniało, albo dziecko stworzone z kompilacji różnych wizerunków dzieci realnie istniejących. Podkreśliła także coraz większy problem przemocy rówieśniczej w sieci. Zaapelowała także o przemyślane publikowanie różnych zdjęć czy informacji o sobie w Internecie, ponieważ łatwo mogą być one wykorzystane przez przestępców, w tym przestępców seksualnych. Wykładowczyni chętnie także odpowiadała na pytania zebranych specjalistów dotyczące ochrony dzieci w świecie wirtualnym.
Spotkanie specjalistów zakończyło się wręczeniem certyfikatów specjalistów i starszych specjalistów ds. ochrony dziecka. Podczas marcowego zjazdu do tego grona dołączyło w sumie 17 osób.
Czas szkolenia to nie tylko słuchanie wykładów, ale także spotkanie z osobami z różnych części Polski, wymiana doświadczeń, ale też integracja środowiska. Wielu z nas na co dzień współpracuje ze sobą w różnych grupach, ale są to głównie spotkania on-line, więc tym bardziej doceniamy spotkanie w świecie jak najbardziej realnym. Z utęsknieniem czekamy na kolejne, tym razem jesienne szkolenie.
17 marca 2025 Małgorzata Terlikowska